THƠ XƯỚNG HỌA CỦA HÒA THƯỢNG THÍCH THIÊN TRÍ

HÒA THƯỢNG THÍCH THIỆN TRÍ

DẠ SĨ THIỆN TRÍ (1907.2000)

HÒA THƯỢNG THÍCH THIỆN TRÍ Pháp Danh Thượng Tâm Hạ Thái, pháp hiệu Thiện Trí,tự Hoà Khương, bút hiệu Dạ Sỹ Thiện Trí, thế danh Nguyễn Diệu, sinh năm Đinh Mùi (1907), niên hiệu Thành Thái năm thứ 19. Đại lão Hòa Thượng Thích Thiện Trí, Giáo Phẩm chứng minh Giáo Hội Phật Gíao tỉnh Thừa Thiên Huế, tọa chủ chùa Hiếu Quang. Ngoài kiến thức Phật học,
 Ngài còn tinh tường về các thể thơ, đối, liễn, nghi lễ và là một soạn giả ca Huế.                                                                                  
Năm Khải Định  thứ 4,kỷ mùi (1919) lúc 12 tuổi Ngài xuất gia đầu sư với HT Thích Phước Hậu, trụ trì chùa Linh Quang Huế. Năm 27 tuổi (1932), Bảo Đại năm thứ 7 Ngài Thọ Tỳ Kheo, năm 75 tuổi Ngài được Giáo Hội suy tôn lên ngôi vị Hòa Thượng… Về thân thế của Ngài,Thân phụ là cụ ông Họ Nguyễn,húy Hồng Ân,tự Tế Mỹ,hiệu Huyền Hưng nguyên quán làng Đạo Đầu, xã Triệu Trung, huyện Triệu Phong,Thân Mẫu là cụ bà Trần Thị Ngạch Pháp Danh Hồng Liên Tự An Thành ở Làng Văn Qũy xã Hải Tân Huyện Hải Lăng Tỉnh Quảng Trị .Cho nên Ngài được sanh ra và lớn lên cho đến ngày xuất gia tại quê ngoại là làng Văn Quỹ…

   Trong cuốn Phật Học Thiển Đàm của Hòa Thượng Thiện Trí được nhà chí sĩ Phan Bội Châu đề thơ kính tặng :

    Ai vào bể khổ vớt quần sinh

Ức vạn Như Lai một quyển kinh

Lời cạn ý sâu là Phật lý

Khơi đèn Bát Nhã diệt vô minh.             

   Xin trích đăng một vài tác phẩm thơ văn xướng họa của HÒA THƯỢNG ...(theo Mai Lâm Giám Lục).

Văn viết về MẸ

NHỚ MẸ !

…Kính lạy hương hồn Mẹ !

Cũng lời thân phụ con nói :Ông ngoại là một nhà nho,người làng Văn Qũy Xã HảiTân,tư cách thuần thành nên được cử làm chủ tự ở Chùa Làng(không có sư).Ngoại thấy Mẹ có khiếu lanh sáng,nên đã dạy cho Mẹ một bài về ý nghĩa niệm Phật

bằng thể thơ lục bát(không hiểu tác giả là ai)

    Những đêm trăng sáng,những lúc vỗ về con,thay vì lời ca

Tiếng hát thường tình,Mẹ ẳm con ngâm nga và hát lên những vần thơ ấy,Mẹ đã truyền cảm, con đã nhập thần và cuộc đời con ngày hôm nay được tiến đạo nghiêm thân là nhờ công ơn của Mẹ.

   Hôm nay con nhớ Mẹ,con xin chép ra đây những âm hưởng còn đọng lại ở cõi lòng con,để vỗ về,để răn nhắc như khi con đang còn trong vòng tay Mẹ.

    Mẹ thường ca :

Niệm Phật có bốn thần linh

Thường thường ủng hộ ẩn hình thấy mô

Niệm Phật tội nghiệp tiêu khô

Như sương tan nắng như hồ nước trong

Niệm Phật để dặn tâm lòng

Đừng còn tráo trở mắc vòng gian nan

Niêm Phật cực lạc thanh hoan

Ta bà khổ não giàu sang mấy hồi

Niệm Phật muôn việc phủi rồi

Chớ nên tham luyến luân hồi khổ thân

Niệm Phật thì phải ân cần

Thức khuya dậy sớm tay lần hạt châu

Niệm Phật ngay thảo làm đầu

Ơn sâu cũng trả nghĩa sâu cũng đền

Niệm Phật thọ mạng tăng diên

Phật VÔ LƯỢNG THỌ Ta liền khác chi

Niệm Phật giữ dạ từ bi

Tham lam nguyện bỏ sân si nguyện chừa

Niệm Phật dầu kẻ không ưa

Ác nhiều thiện ít từ xưa đến chừ

Niêm Phật sen nở đợi chờ

Hoa nào người nấy sờ sờ chẳng sai.

Kính lạy hương hồn MẸ !

       Con thiếu phước nên chỉ được 12 năm sống và ủ ấp trong bóng Mẹ hiền  ,nhưng với thời gian ngắn ngủi nầy con đã làm cho Mẹ đau đớn khổ sở vô vàn vì nghiệp chướng kỳ quái của con.Con ăn năn đau xót khi hồi tưởng lại công ơn  của Mẹ ,con chẳng biết làm gì hơn,chỉ nhất tâm tinh tấn hành đạo, nguyện cầu Cha Mẹ,sanh sanh dữ Phật vi quyến thuộc,thế thế bồ đề kết thiện duyên,thì con sẽ được gặp MẸ trong Thường Tịch Quang Độ,hằng thường bất biến vây.

                                                                   Con của Mẹ

                                                             Tỷ Kheo Thiện Trí

Gởi bánh cúng ôn Đôn Hậu

Bên phải Hòa Thượng ĐÔN HẬU.

Bên trái nguyên Tổng bí thư LÊ DUẨN

Đại tướng VÕ NGUYÊN GIÁP

(ẢNH NET)

Tỏ lòng luyến mộ kính lời thăm

Chúc nguyện tôn nhan ánh nguyệt rằm

Bánh ngọt,chút tình vui đạo vị

Mong người nạp thọ chứng thành tâm

              

                               Dạ sĩ Thiện Trí

Sư Bà Thể Quán kính họa :

Lâu lâu cũng muốn đến hầu thăm

Nghiệt nổi ba mươi với sáng rằm

Tập chúng hai thời lo thuyết giới

Chỉ mong thông cảm mối chân tâm.

               Bài thơ ca ngợi Hòa thượng Trí Quang .

HÒA THƯỢNG TRÍ QUANG 1923

(DIÊM ĐIỀN QUẢNG BÌNH)

Hòa thượng Trí Quang, pháp danh TÂM CAN đã tuyệt thực 100 ngày để phản đối phong trào ly khai Phật giáo vào năm 1966. Hòa thượng Thiện Trí đã có bài thơ ca ngợi Hòa thượng Trí Quang như sau:    

      Tâm Như thiết thạch trí như gương

Can đảm trung kiên thật lạ thường

Tuyệt thực trăm ngày vì Đạo pháp

Hy sinh mấy độ dẹp ma vương

Thế gian tài sánh trang hào kiệt

Tôn giáo đức tày bậc đống lương

Danh lợi uy quyền xem thảo giới

Thanh cao tu sĩ chí hiên ngang.

                       Dạ sĩ Thiện Trí

                   NGHỀ CHƠI CHỮ

Cái nghề chơi chữ cũng hay hay!

Lao động mà thơ lụn tháng ngày

Thảo luận văn từ quên mõi miệng

Điểm tô nghệ thuật chẳng rời tay

Cãi nhau vài nét la khan cổ 
  Thích ý đôi câu sướng chững mày !                        

Thú vị như mình đâu dễ có !

Cứ vui hoài kẻ trả người vay.

                            Dạ Sĩ Thiện Trí

HỌA VẦN NGÀY XUÂN !

                “ Của Lê Chí Cấp “

Thăm chùa lễ Phật buổi đầu xuân

Hiểu đạo tìm vui ,đạo vị cần

Thiện chí đã từng nghe chánh pháp

Thành tâm hẳn đặng gội từ ân

Trau giồi cội phúc sây mầm tốt

Lặng lóng chuông thiền dội tiếng ngân…

Sảng khoái tâm hồn khi hội ngộ

Chung tình đạo sĩ với thời nhân.

                                Dạ Sĩ Thiện Trí

 NGÀY XUÂN !

Con đến thăm Thầy một sớm xuân

Với tâm hoan hỷ niệm ân cần 

Cầu xin Phật Tổ ban hồng phúc

Mừng đặng tôn sư rưới đặc ân

Hoa thắm bừng khai hòa nắng ấm

Lòng thành trổi dậy giọt đàn ngân…

Xuân về dịp tết con mừng thấy

Sắc thái siêu phàm đấng thượng nhân./.

                    Đệ Tử Lê Chí Cấp (làng Câu Nhi,

                     Hải Tân )    Kính dâng Thầy !

BÀI XƯỚNG:

CỦI QUẾ GẠO CHÂU !

Thấy đời thêm chạnh mối từ bi

Củi quế gạo châu quá lạ kỳ !

Nắm bổi so tày cây nguyệt điện

Hạt cơm sánh với ngọc Ma ni

Lạnh lùng thế sự khôn đành vậy

No ấm sanh linh biết lấy gì

Tế độ hằng mong nhờ cửa Phật

Chuyển thay thời vận hết suy vi.

                              Dạ Sĩ Thiện Trí

BÀI HỌA !

NỒI DA XÁO THỊT

Ai gây chinh chiến lắm thương bi

Xáo thịt nồi da nghĩa quá kỳ

Xót cảnh đồng bào ngoài phía nớ

Chạnh tình huynh đệ ở bên ni

Đuổi hùm cửa trước không suy tính

Rước sói đằng sau đã ích gì ?

Bôi mặt gà nhà chi há nỡ

Nhiễu điều phủ giá nhớ hành vi.

                           Nguyễn văn Bình

                       (làng Văn quỹ,Hải Tân )

                                Kính họa vần.

Cả 2 bài đã đăng trên Liên Hoa nguyệt san  
Năm 1966 (bính ngọ )

 

THƠ KHẮC BIA ĐÁ TẠI CẦU NGÓI

             THANH TOÀN HUẾ.

Ngõa kiều thanh thủy lưu kim cổ

Trần Thị* công đức hiển lịch niên

Ân tứ sắc phong tồn sử sách

Thiên thu bất hủ phổ tương truyền

                                       Dạ Sĩ Thiện Trí

Việt dịch:

Nước trong cầu ngói bắc xưa nay

Công đức bà Trần tuôn tháng ngày

Phong sắc vua ban ghi sử sách

Thiên thu bất hủ mãi còn đây.

                              (nguồn Lê Quang Tư)

*Năm 1776 Bà Trần Thị Đạo phát tâm xây  

Dựng cầu.

      Được vua Khải Định phong thần

DỰC BẢO TRUNG HƯNG LINH PHÒ

Và lập bàn thờ BÀ ngay trên cầu.

               BỮA ĂN CHIỀU 

Cháo một bát kèm thêm vài quả chuối

Đỡ dạ dày không nghĩ chuyện ăn ngon

Sống đơn sơ là thấy khỏe tâm hồn

Khỏi nặng bụng bởi mùi đời lộn xộn

Không cao lương chẳng bận phiền cung đốn

Không ngon mồm khỏi vướng nợ sinh linh

Đặng thanh tâm cho tuệ mạng trưởng thành

Dễ tiêu hoá những nỗi niềm tham vọng

Ăn mà sống chuyện ăn nào quan trọng

Sống vị tha đâu phải sống mà ăn

Hoá cho nên khoái khẩu vốn không cần

Không thị dục là thân không hệ luỵ

                             Dạ Sĩ Thiện Trí

NGÀY 13 .02.2000(9.1 NĂM CANH THÌN) HÒA THƯỢNG VIÊN TỊCH TẠI CHÙA HIẾU QUANG HUẾ.(XIN TRÍCH MỘT VÀI BÀI VĂN THƠ TRƯỚNG LIỄN KÍNH VIẾNG GIÁC LINH HÒA THƯỢNG)

(Bài này được sư MINH ĐỨC TRIỀU TÂM ẢNH viết thư 

pháp chữ việt trên bức trướng)

Liễu ngộ muôn xưa sinh tử thường
Người đi chiếc bóng lạnh tà dương
Làng tao cầm khúc lừng bao độ
Cửa Phật thi từ ngát vạn chương
Chẳng những thôi xao lay Giả Đảo
Mà còn xướng họa động Tùng Vương
Đạo phong cốt cách cao sơn tuyết
Thiền khí tinh thần bối diệp hương
Tao đàn nguyên soái* anh linh hỡi
Hậu bối chuyết văn phụng cúng dường

XUÂN CANH THÌN ĐẠI DIỆN HUYNH ĐỆ HUYỀN KHÔNG

                                                     MINH ĐỨC TRIỀU TÂM ẢNH
*Mai Lâm Thi Đàn Hòa Thượng THIỆN TRÍ là bậc giám đàn .

"TRƯỚNG THƯ PHÁP CỦA NGUYỆT ĐÌNH"
ĐẢNH LỄ GIÁC LINH ĐẠI LÃO HÒA THƯỢNG HIẾU QUANG

             Bạch ôn!ôn đã bặt lời
             Lên chùa vấn chữ đất trời lặng thinh
             Nam Giao Bến Ngự thâm tình
             ÔN ơi!ngọn nến lung linh vắn dài.

                                                               Phật Tử Nguyệt Đình cẩn bút