BẢN ĐỒ DI TÍCH LÀNG VĂN QUỸ
TẢN MẠN TỤC NGỮ QUÊ MÌNH!
Từ ngữ tiếng VIỆT phong phú đã đành…nhưng giọng quê vùng miền lại càng đa dạng bổ sung cho nền quốc ngữ thêm mượt mà: “không bác học mà mênh mông ngôn từ”
Cũng cần nói thêm là nhờ phong kiến và thực dân chữ viết và tiếng ta có thêm những từ tuy lạ lẫm nhưng hay . phát âm luyến láy bay bổng :
-Thời thuộc Tàu đã đồng hóa như:cách xưng hô: Tại hạ-Túc hạ,Hạ thần-Bổn quan-Tiện nữ-Thảo dân v..v…
-Thời pháp giới trí thức thì xưng hô :Toa (toi)Moa(moi)
Và bây giờ tiếng Anh đã toàn cầu hóa….
Từ những liên hệ này Tôi xin bàn”không phải bình” 2 câu truyền khẩu lục bát hẳn hoi ,xuất hiện từ lâu không biết tác giả là ai?! khuyết danh:
-Cha tui mần rọong côi cồn
Mạ tui tát nác để L… quạ tha .
Hai chữ Cha và Mẹ trong từ điển tiếng việt có lẽ mới xuất hiện vào thời Pháp.thử bơi ngược về nguồn cội thì chữ Bọ(Cha) xuất hiện ở vùng Bình Trị Thiên rất xa xưa.Như dân thường lên rừng đốn củi đổi cơm phải kiêng cữ khi gọi nhau không kêu tên mà chỉ gọi Bọ sấp”đàn ông”hoặc Bọ Ngã”đàn bà”...
-xin bàn tiếp từng câu một:
Câu đầu ta cứ liên tưởng như đứa bé trả lời khi có người hỏi
Câu khách vấn: Cha mi đi mô?(ẩn sau màn như công án)
-Cha tui mần rọong côi cồn
(Cha tôi làm ruộng trên cồn)
Ở quê thì làng nào cũng có địa danh riêng biệt nhưng Làng Văn Qũy “xa đồng QUỸ,thư đồng VĂN”có những tên đất nghe một lần là bâng khuâng phải khảm vào nỗi nhớ khôn nguôi,đi mô xa cũng bồi hồi quay quắt với những tên goi mộc mạc mà thân yêu chan chứa tình làng xóm được hun đúc thấm đẫm tình phù sa văn vật của đôi bờ Ô LÂU .
Cho nên chữ cồn ở đây phải bươi trong cụm cồn xứ sở ruộng vườn mà đoán xem chú nhỏ trả lời là cồn mô ..?.:
Cồn cợi,cồn chứa cồn giàng
Cồn giếng cồn hóp cồn đùng mộ cơ…
Đậu cầu ,đất Thánh cồn chùa
Mặc khách ghé lại ngẩn ngơ…không về..!
Có lẽ câu ni xuất xứ từ các xóm giữa làng để xác định chữ Côi”trên”
-Cha tui mần rọong côi cồn
Câu này chú bé trả lời vu vơ rất đơn giản là Cha tui đi mần rọong
(mà lại quá khó cho người muốn gặp vì Cồn quá nhiều nơi) hơi bí…!
-Khách vấn tiểu tử : rứa thì Mạ mi đi mô?(ẩn sau màn -- công án)
Chú Nhỏ trả lời liền, chắc nụi:
-Mạ tui tát nác để L.. quạ tha
(Mẹ tôi tát nước để L… quạ tha)
Khách hoát nhiên thì hiểu ra -“Mạ tui đi mần đứng bóng cũng chưa chộ về”
Mần răng biết được thời gian mới thấu hết câu trả lời 8 chữ này…
THỬ BÀN: Mạ đi tát nác địa điểm là côi cồn chứ không biết đich xác là cồn mô,chỉ vu vơ là …quạ tha,nên nhớ Quạ “kim ô”chỉ cho Mặt trời. (trong sách Hoài Nam Tử có dẫn tích mặt trời hóa ra con quạ ba chân . Do đó, quạ theo nghĩa bóng còn để chỉ mặt trời . Người đời thường gọi "kim ô ". Nhưng đặc biệt nhất, trong tìm hiểu, chúng ta gặp chữ " ô bồ " có nghĩa đen là quạ báo hiếu, tha mồi nuôi mẹ già. Nghĩa bóng chỉ người con có hiếu, lo phụng dưỡng cha mẹ . Đây có thể nói là một nét son của giống chim quạ, nêu một tấm gương thiết thực cho người đời trong đạo sống làm người là hiếu đạo với cha mẹ )
Như vậy đây là người phụ nữ ,một bà Mẹ nông thôn đầu tắt mặt tối cùng mảnh ruộng nương khoai,đi tát nước quên ăn,quên mình làm lụng không quản ngày đêm như “con cò mà đi ăn đêm”ăn (kiếm cái ăn ) ngày chưa đủ ,vì thân phận quê mùa mong manh trước miệng lưỡi xâu xé rình rập trắng trợn của đồng loại mà chịu lép vế khổ cực lặn hụp giữa đêm hôm đói rét để tha về cho con ,là hình tượng của những bà Mẹ quê không khác.
Đến đây 2 câu đã lộ :
-Cha tui mần rọong côi cồn
Mạ tui tát nác để L… quạ tha .
Vậy là Cha thì đi làm ruộng trên cồn không biết cồn mô…?
Còn Mạ tát nác đến khi mặt trời đứng bóng tát luôn cả bóng mình múc từng gàu “bóng nác” đổ lên rọong–thì quạ không tha thì ai tha…?
Dí dỏm và đáo để cho cặp lục bát tục ngữ làng miềng phát ra từ “khẩu thần đồng” nghe thì tục tĩu nhưng tìm cho tận căn nguyên nó thấm thía đánh thức trí não tâm can mình cúi đầu cảm phục trước những tấm lòng đại từ đức hạnh của những bà Mẹ đã lam lũ chắt chiu chăm chút cho quê hương này
Kính mong chư huynh đệ vẫy bút bàn thêm
Cuối đông Qúy Tỵ
Trọng kính LĐM
Cồn cợi,cồn chứa cồn giàng
Cồn giếng cồn hóp cồn đùng mộ
cơ…
Đậu cầu ,đất Thánh cồn chùa
Mặc khách ghé lại ngẩn ngơ…không về..!
" CỒN GIÀNG CỒN CỢI ,CỒN CHỨA,CỒN HÓP ,CỒN TRE CỒN GIẾNG..."
ĐẤT THÁNH VÀ ĐẦU CẦU
MỘ CỔ
SA TẮC CẢNG KHẨU ĐẾN BẾN TRƯỜNG (THUỘC CỒN ĐÙNG)
Ảnh LĐM
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét